Nauka – przyszłość Polski

To iż polska nauka i innowacyjność przeżywa niespotykaną od wielu lat stagnację jest chyba już teraz sprawą oczywistą dla każdego obywatela. Polskie uczelnie są w ogonie światowych rankingów. Jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy jest to że rzesza polskich naukowców woli pracować w bezpiecznym środowisku, mieć może niezbyt świetlane perspektywy, za to święty spokój. Nieliczni naukowcy prowadzący często badania na światowym poziomie, nie mają wsparcia nie tylko swojej uczelni ale także czasami nawet własnego wydziału czy środowiska.  Także uczelnie nie mają bodźców które zmuszałyby je do współpracy z przemysłem czy biznesem i w większości swoją działalność opierają na finansowaniu przez Państwo. Także system zastrzegania i wprowadzania patentów przedstawia wiele do życzenia.  Innym problemem jest niewystarczający poziom nakładów na B+R, niski ich udział w PKB oraz odwrócona struktura finansowania, gdzie więcej na badania wydaje państwo niż firmy, co blokuje postęp cywilizacyjny. Stąd proponujemy:

• Zmiana systemu finansowania ośrodków naukowych i szkół wyższych poprzez przejście z obecnego system finansowania ich działalności na system grantów,

• Uzależnić finansowanie wyższych uczelni od ilości absolwentów znajdujących zatrudnienie w pierwszym roku po ukończeniu studiów,

• Stworzyć specjalną pulę pieniężną przy ministrze gospodarki która byłaby rozdysponowana dla tych ośrodków które współdziałają z przemysłem,

• Dalsze wspieranie działań Narodowego Centrum Nauki (NCN) i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w celu wspierania pozyskiwania grantów dla polskiej nauki, jednak wprowadzenie tam uniwersalnego niezależnego od politycznych układów systemu doboru projektów (Rada Badań i Rozwoju – bez prawa zatrudniania byłych polityków),

• Wprowadzenie realistycznych i sensownych wskaźników, po których moglibyśmy poznać, w jakim kierunku ewoluuje polska nauka, i na jakim poziomie kształcenia są polskie uczelnie,

• Lokowanie w Polsce centrów badawczych o silnych powiązaniach europejskich i światowych, ukierunkowanych na poszukiwanie przełomowych technologii oraz wzrost ich wartości,

• Założenie jednej - dwóch uczelni wyższych, w której kadra składała by się tylko i wyłącznie z naukowców powracających do Polski z zagranicznych uczelni. Stworzyć specjalną ścieżkę dla rozwoju tych uczelni w oparciu o naukowców polskich powracających z zagranicy i dla naukowców z zagranicy,

• Zapewniać sprzężenia zwrotne i drożność przepływu danych, informacji, wiedzy i wzorców pomiędzy przedsiębiorstwami a nauką oraz uruchomić ssanie innowacji przez przedsiębiorstwa,

• Wykorzystać zasoby edukacji i szkolnictwa wyższego oraz uwzględnić tanią siłę roboczą jako podstawę rozwoju kapitału ludzkiego dostosowanego do potrzeb wyzwań innowacyjnej gospodarki,

• Zapewnienie specjalnych ulg dla pracowników naukowych, wnoszących wkład w polski rozwój technologiczny,

• Zapewnienie środków na badania naukowe, tak aby polscy naukowcy nie musieli szukać środków na swoje badania i rozwój technologii na zagranicznych uczelniach (całkowita reforma NCBiR - instytucją niezależną do polityków) lub gorsze nie musieli rozwijać lub sprzedawać swoich patentów i wynalazków za granicę.